Ağ Evdə həm də simvollar danışırdı: Əliyevə rəmzi açarın verilməsində diqqətçəkən detal

Vaşinqtonda baş tutan tarixi görüş Cənubi Qafqazda uzunmüddətli münaqişəyə son qoymaq üçün önəmli addımdır. ABŞ-ın vasitəçiliyi ilə əldə olunan razılaşma regionda sülhün möhkəmlənməsi və yeni əməkdaşlıq imkanlarının yaradılması baxımından əhəmiyyətlidir.

Bəs, bu görüşün siyasi və geosiyasi mənzərəyə hansı təsirləri ola bilər?

Denmedia.az  xəbər verir ki, Globalinfo.az-a danışan siyasi elmlər doktoru, professor, deputat Elman Nəsirov deyib ki, Vaşinqtonda əldə edilmiş razılaşmalar strateji əhəmiyyətə malikdir və tarixdə unudulmaz hadisə kimi qalacaq.

“Sülh prosesinin qarşısındakı ən ciddi problemlərdən biri Ermənistanın Konstitusiyasında Azərbaycana qarşı ərazi iddialarının qorunub saxlanılması idi və Azərbaycan bu məsələdə prinsipial və qəti mövqe tuturdu. ABŞ Prezidenti Donald Trampın vasitəçiliyi ilə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev və Ermənistan Baş naziri Nikol Paşinyan arasında imzalanmış birgə bəyanatda bu problem öz həllini tapır. Bəyanatda vurğulanır ki, rəsmi Bakı və İrəvan arasında sülh müqaviləsinin imzalanması və ratifikasiyası üçün əlavə tədbirlər görüləcək. Bu tədbirlər əsasən Ermənistan Konstitusiyasından Azərbaycana qarşı olan ərazi iddialarının ləğv edilməsini nəzərdə tutur. Bu, yəqin ki, gələcəkdə Ermənistanda keçiriləcək parlament seçkiləri və referendum çərçivəsində reallaşacaq. Bu addım eyni zamanda Ermənistanda daxili siyasi durumun stabilləşməsinə və Paşinyana qarşı təzyiqlərin azalmasına imkan yaradacaq”.

Professor qeyd edib ki, digər vacib məqam ATƏT-in Minsk Qrupunun buraxılmasıdır:

“İndiyədək Azərbaycan həmin qurumun fəaliyyətini dayandırması tələbini irəli sürürdü, çünki Minsk Qrupu uzun müddətdir sülh prosesində heç bir aktiv rol oynamırdı. Ermənistan isə bunun davam etməsini istəyirdi. Lakin Vaşinqtonda Trampın iştirakı ilə imzalanmış bəyanatda bu məsələyə də aydınlıq gətirilib. Artıq Azərbaycan və Ermənistan liderləri ATƏT baş katibliyinə müraciət edərək Minsk Qrupunun buraxılmasını tələb edəcəklər ki, bu da sülh prosesinə mane olan ciddi bir əngəlin aradan qaldırılması deməkdir”.

Elman Nəsirov deyib ki, Zəngəzur dəhlizinin açılması məsələsi də sülh müqaviləsinin əsas tərkib hissələrindən biridir:

“Bu dəhliz uzun illərdir ümumi sülh prosesinə mane olan, hətta sülh müqaviləsində ayrıca bənd kimi çıxarılmış məsələlərdən idi. İndi isə bu dəhlizin adı “Tramp marşrutu” kimi beynəlxalq səviyyədə tanınacaq və onun açılması Ermənistan və ABŞ arasında əldə edilmiş razılaşma ilə təmin olunacaq. Bu prosesdə Birləşmiş Ştatlar fəal iştirak edəcək. Təxminən 43,5 kilometr uzunluğundakı bu marşrutun reallaşdırılması ABŞ-ın mühüm dəstəyi ilə həyata keçiriləcək. Vaşinqton görüşləri həmçinin Azərbaycan və Amerika münasibətlərinin yeni strateji tərəfdaşlıq mərhələsinə yüksəldilməsi barədə razılaşmanı da ortaya qoydu. İki ölkə liderləri münasibətlərin strateji tərəfdaşlıq səviyyəsinə çatdırılması üçün işçi qrup yaradıb. Yaxın aylarda Strateji Tərəfdaşlıq Xəritəsinin imzalanması planlaşdırılır. Bu sənəd siyasi, iqtisadi, enerji təhlükəsizliyi, humanitar, beynəlxalq təhlükəsizlik, logistika və müdafiə sahələrində əməkdaşlığın dərinləşdirilməsini təmin edəcək”.

Deputat daha bir maraqlı məqama toxunub:

“Donald Tramp Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevə Ağ Evin rəmzi açarını təqdim edib. Bu, Azərbaycan-ABŞ münasibətlərində yeni mərhələni, yüksək etimadı və hörməti simvollaşdırır. Tramp Əliyevi böyük lider adlandıraraq ona xüsusi etibarını ifadə edib. O həmçinin vurğulayıb ki, Əliyev seçkilərdən öncə ona dəstək vermişdi və bu dəstək seçkilərin nəticələrində öz əksini tapdı. Nəticə etibarilə, Vaşinqtonda atılan addımlar Azərbaycan-ABŞ əlaqələrini ən yüksək səviyyəyə qaldırır, xalqlarımız üçün yeni imkanlar və perspektivlər açır. Bu razılaşmalar Cənubi Qafqazda uzunmüddətli və dayanıqlı sülhün təmininə mühüm töhfə verir. Artıq sözlərin yox, əməli addımların ön plana çıxdığı mərhələ başlayıb. Donald Trampın bu prosesdə rolu yüksək qiymətləndirilir, İlham Əliyev isə onu “möcüzə” kimi dəyərləndirir. Beləliklə, Vaşinqton razılaşmaları regionda geosiyasi vəziyyəti dəyişdirir, yeni reallıqlar yaradır və Cənubi Qafqazın gələcəkdə daha sülhsevər, əməkdaşlığa açıq məkana çevrilməsi üçün zəmin formalaşdırır”.

Son olaraq Elman Nəsirov onu da əlavə edib ki, artıq Ermənistan və Azərbaycan arasında münasibətlərin normallaşdırılması istiqamətində Vaşinqtonda sülh sazişi paraflanıb:

“Qalır yalnız sülh müqaviləsinin rəsmi imzalanması. Hansı ki, çox güman, 2026-cı ildə həyata keçiriləcək”.