200 il sonra İLK – Naxçıvanda başladı, Qəbələdə nöqtə qoyuldu

oktyabrın 7-də Qəbələ şəhərində Türk Dövlətləri Təşkilatının (TDT) Dövlət Başçıları Şurasının 12-ci Zirvə görüşü keçirilib. Sammit “Regional sülh və təhlükəsizlik” mövzusuna həsr olunub.

Görüşün nəticəsi olaraq Qəbələ Bəyannaməsi qəbul edilib, TDT+ platforması yaradılıb və bir sıra mühüm razılaşmalar əldə olunub.

DenMedia.az xəbər verir ki, bu barədə danışan Türk Dövlətləri Parlament Assambleyasının üzvü, millət vəkili Hikmət Babaoğlu bildirib ki, TDT liderlərinin Qəbələdə keçirilən zirvə görüşü bu gün dünyanı narahat edən ən aktual məsələlərdən biri olan “Regional sülh və təhlükəsizlik” mövzusuna həsr edilib:

“Beynəlxalq münasibətlər sistemində hazırda ciddi boşluqlar müşahidə olunur. Dünyanın müxtəlif bölgələrində amansız müharibələr gedir. Belə bir şəraitdə TDT-nin sülh çağırışları etməsi, yerləşdiyi coğrafiyada sabitliyi təmin etməyə çalışması strateji əhəmiyyət daşıyır. Bu, həm də yeni dünya nizamında formalaşacaq güc balanslarına təsir göstərməyə yönəlmiş addımdır”.

Hikmət Babaoğlu

Deputat qeyd edib ki, Qəbələdə baş tutan görüşə yalnız regional deyil, həm də qlobal kontekstdə baxmaq lazımdır:

“Bu gün Qəbələdə iştirak edən türk dövlətlərinin coğrafi arealına nəzər salsaq görərik ki, Çin sərhədindən Qırğızıstana, Şimali Kipr Türk Cümhuriyyətindən Sibir çöllərinə və Mərkəzi Avropaya qədər uzanan geniş bir coğrafiyanı əhatə edir. Bu, Avrasiyanın tam mərkəzidir. Türk dövlətləri 200 illik fasilədən sonra öz tarixi və təbii coğrafiyalarına sahib çıxmaqla, dünya siyasətinə türk milli iradəsini gətirirlər. Bu isə bəzi imperialist güclərin qorxulu yuxusuna çevrilib. Çünki Osmanlının məğlubiyyətindən sonra həmin dövrün gücləri türkləri dünya siyasətindən tamamilə uzaqlaşdırmağa çalışmışdılar. Ancaq bu gün biz siyasi arenaya qayıtmışıq. Proses 2009-cu ildə Azərbaycanın təşəbbüsü ilə Naxçıvanda başladı, bu gün isə Qəbələdən dünyaya sülh mesajı verilir”.

Politoloq İlyas Hüseynov deyib ki, Qəbələdə belə mühüm zirvə görüşünün keçirilməsi təsadüfi deyil və yüksək siyasi çəkiyə malikdir:

“Regionda və dünyada ciddi geosiyasi proseslər baş verir. Bu şəraitdə türk dövlətlərinin liderləri bir araya gələrək vacib məsələləri müzakirə etməli, dialoqu intensivləşdirməlidirlər. Hesab edirəm ki, TDT-nin tərkibinin genişləndirilməsi də real ehtimaldır.

Macarıstan kimi Avropa ölkəsi artıq TDT-də öz siyasi iradəsini nümayiş etdirir, Türkiyə isə beynəlxalq münaqişələrdə həlledici aktora çevrilib.

Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan gündəlik iş rejiminin böyük hissəsini Yaxın Şərqdəki böhranlarla bağlı məsələlərə ayırır. Zəngəzur dəhlizi və Orta Dəhliz kimi meqa layihələr isə Türk dünyasının strateji planlarında əsas yer tutur”.

İlyas Hüseynov

İlyas Hüseynov vurğulayıb ki, işğaldan azad edilmiş ərazilərdə türk dövlətlərinin iştirakı ilə müxtəlif sosial və infrastruktur layihələr həyata keçirilir:

“Qardaş Türkiyə azad edilmiş ərazilərdə körpülər və yollar inşa edir. Qazaxıstan, Qırğızıstan və Özbəkistan da həmin bölgələrdə məktəblər və uşaq yaradıcılıq mərkəzləri açır. Türkmənistan Füzulidə məscidin təməlinin qoyulmasında iştirak edir. Macarıstan da bu qəbildən olan addımlarla əməkdaşlığımızı daha da möhkəmləndirir”. Globalinfo.az