Hər kəs bəzən səbəbsiz yerə narahat olur. Amma narahatlığın da öz riyaziyyatı var: o, bir anda yaranmır, sadəcə beyin “təhlükə” siqnalını real təhlükə olmasa belə, səhv oxuyur.
Bəzi insanlar narahat doğulur, bəziləri isə onu zamanla “öyrənir”. Əgər ailədə kiminsə təşviş pozuntusu, depressiya və ya fobiyaları varsa, bu, sənin də bioloji ritmində yazılmış ola bilər. Beyin kimyası, xüsusilə serotonin və dopamin səviyyələri, narahatlığın intensivliyini müəyyənləşdirir.
Daimi xəbər axını, sosial mediada “dünya yanır” başlıqları və müqayisə mədəniyyəti beyni daimi siqnal vəziyyətində saxlayır. Bədən isə bunu təhlükə kimi qəbul edir və “mübarizə və ya qaç” rejiminə keçir. Nəticədə, beyin yorulur, ürək sürətlənir, narahatlıq normaya çevrilir.
Beyin travmanı unutmur, sadəcə səssizcə saxlayır. Uşaqlıqda təhlükə, itki və ya sevgi çatışmazlığı yaşayanlar, böyüdükdə eyni duyğuları görünməz təkrarlarda yaşayırlar. Narahatlıq bu dəfə reallıqdan deyil, keçmişin kölgəsindən gəlir.
Yuxusuzluq kortizol səviyyəsini artırır, şəkərli qidalar və kofein beyni stimullaşdırır. Bədən dincəlməyə macal tapmır, nəticədə beyin istirahət etmədən təhlükə axtarır. Hərəkətsizlik də eyni effekti verir: narahatlıq adətən bədən dayandıqda beynin sürətlənməsi ilə başlayır.
Mükəmməllik arzusu, “güclü görünməliyəm” təfəkkürü və başqalarının gözündə ideal olmaq tələbi insanı daxildən sıxır. Çünki narahatlığın ən səssiz forması başqalarının fikrindən doğur.
O, bədənin “dayan, nəfəs al” demə formasıdır. Onu tamamilə yox etmək mümkün deyil, amma dinləməyi öyrənmək – beyni sakitləşdirməyin ən humanist üsuludur.