Şəkər beyində mükafat sistemini aktivləşdirir — yəni hər dəfə şirin bir şey yedikdə dopamin ifraz olunur, xoş hiss yaranır. Bu mexanizm siqaret və ya alkoqol istifadəsində də eyni şəkildə işləyir. Nəticədə beyin “şəkər = rahatlıq” assosiasiyasını formalaşdırır və bu hal davranış asılılığına çevrilir.
⚠️ Şəkər azaldılanda nə baş verir ?
İlk günlərdə bədən əslində abstinensiya (çəkinmə) reaksiyası verir:
əsəbilik və yorğunluq,
baş ağrısı,
şirin istəyi və enerji düşməsi.
Bu mərhələ keçicidir, amma beyin “dopamin dozasını” istədiyi üçün insanın təkrar şirinə qayıtmaq ehtimalı artır.
💪 Necə qurtulmaq olar?
Tədricən azaldın, birdən-birə yox etməyin. Beynə uyğunlaşmaq üçün vaxt verin.
Alternativ “mükafat” yolları tapın: idman, yuxu, musiqi, meditasiya — hamısı dopamin səviyyəsini təbii artırır.
Etiketləri oxuyun: gizli şəkər souslarda, “fit” batonlarda və hətta çörəkdə belə gizlənir.
Daimi qidalanma rejimi saxlayın, çünki ac qalmaq bədəni avtomatik olaraq şəkər axtarışına sövq edir.
Şəkərdən imtina bədəndən çox beynin tərbiyəsidir. Siqareti buraxmaq kimi, bu da vərdişin dəyişməsi, mükafat sistemini yenidən proqramlaşdırmaq deməkdir. Nəticədə bədən daha sabit enerji, beyin isə daha aydın düşünmə qazanır.